Sembol Olarak Bayrak

Ülke ve kurumların kullandığı bir sembol olarak bayrak, milletler için hayati önem arz edebilir. Bu yüzdendir ki hiçbir bayrak, rastgele bir araya gelmiş sembol ve şekillerden oluşmaz. Bayrak modelleri belli tarihsel geçmişe dayanarak, bayrak olmuştur. Bu anlamda ülke bayrakları, incelenmeye ve daha fazla araştırılmaya açık bir alan olarak, meraklılarını beklemektedir. Bağımsızlığı ve bir ulusun varlığını temsil ettiği için, değeri yapıldığı kumaşta değil, manevi değerindedir. Bu anlamlar da elbette ki canla ve kanla kazanılmıştır. Modern zaman ürünü gibi görünse de aslında kökenleri orta çağa kadar gider bayrakların. Türkler tarafından ise telaffuzu “batrak” ve giderek “bayrak” halini almıştır. İslam tarihinde ise ilk Hz. Muhammed’in, sarığını kılıcına bağlayarak bayrak kullandığı bilinmektedir.

Göçebe Türk tarihinde ise, at ve öküz kuyruğundan yapılan “tuğ” adlı bayrak ve semboller kullandıkları bilinmektedir. İlk Müslüman Türk devleti olan Karahanlılar da al bayraklarında dokuz tuğ resmi kullanmışlardır. Gazneliler de beyaz hilal ve hüma kuşu resminin olduğu yeşil bayrakları, sonrasında ise Abbasilerden etkilenerek siyah bayrakları kullanmaya başlamışlardır. Büyük Selçuklular, önceleri beyaz çift kanatlı kartal sembolü ve mavi zemin üzerine siyah çizgili gerilmiş yay ve ok bulunan bayrağı kullanmışlarsa da sonrasında onlar da Abbasîlerin etkisinde kalarak, siyah bayrağa geçmişlerdir. İslamlaşmanın etkisiyle bayraklarda yer bulmaya başlayan hilal sembolü günümüzde hala en çok kullanılan sembollerdendir. Tarihte Türklerin kullandığı en uzun ömürlü devleti olan Osmanlı’nın kullandığı ilk bayrak, Anadolu Selçuklu Devleti’nin Osman Gazi’ye bağımsızlık sembolü olarak verdiği beyaz bayraktır. Yavuz Selim de Çaldıran ve Mısır seferlerinin ardından otağının önüne kırmızı ve beyaz bayraklar dikmişti.

Bugün Topkapı Sarayı’nda bulunan Hz. Muhammed’e ait Sancak-ı Şerif, Osmanlılara, Yavuz Selim döneminde geçmiştir. Seferlerde beraber götürülen Sancak-ı Şerif, aynı zamanda hilafet sembolüydü ve olası isyanlarda, asilere karşı halkı bir bayrak altında toplamak amacıyla ortaya çıkardı. Yeşil bayrağı ise daha çok denizciler kullanırdı ki zaten kısa süre içinde de denizcilerin resmi bayrağı olmuştur. Osmanlılarda bir dönem her kurumun, veliahttın, kumandanların ve hatta tarikatların bile ayrı ayrı bayrakları vardı.